بیگانگی از نتوانستن؛
نویسنده: سروش شعبانی

آگامبن چه در سر دارد؟
شرایط سیاسی و اقتصادی حاکم در یک کارکردش، انسان‌ها رو از توانستن‌هاشون جدا می‌کنه. مثلا نمی‌ذاره آدما در حوزه‌ای که می‌تونن، پیشرفت کنن. و محدودیت‌های زیادی جلو پاشون میذاره.
در نظر جورجیو آگامبن، فیلسوف ایتالیایی، قدرت حاکم کارکرد دیگری هم داره.
این کارکرد بر آنچه انسان‌ها نمی‌تونن بکنند، اعمال می‌شه و آدم‌ها توانایی نتوانستن رو از دست میدن.
این امر که پزشکی از فردا می‌تونه  مامور اعدام شه یا خواننده‌ای می‌تونه فروشنده شه.
این که ما نمی‌تونستیم و از ما برنمیومد اما تونستیم، یعنی همگی راحت دولا شدیم از انعطاف،  تا شرایط حاکم چه چیزی طلب کنه‌.
هیچ‌چیز مثل این بیگانگی با نتوانستن خود، فقیر نمی‌کنه و اسیر نمی‌سازه.
آن کس که منع می‌شه از چیزی که می‌تونه انجام بده، هنوز امکان مقاومت داره، اما آنکه با نتوانستن خودش بیگانه شده، از پیش مقاومت رو از دست داده.
اینکه  ما ‌می‌تونیم هر شغلی رو بپذیریم، بیش از هرچیز نشون میده ما تحت   کنترل شرایط بیرونی قرار گرفتیم.‌
هرچقدر این کنترل گسترش پیدا کنه ما   از نتوانستن‌هامون بیشتر میگذریم و به نوبه خود کنترل بیرونی بر ما گسترده‌تر  میشه.
مثلا چون هزینه‌ی بهداشت و خوراک ما بالاست و این دو امر باید در حد عرف، تامین شن، ما دست به شغل دوم میبریم. یا وقتی هزینه‌های نگهداری از خانه سرمی‌رسه ما تصمیم‌‌‌ می‌گیریم بیشتر کار کنیم. درحالی که قبل از آن،  همون ۸ ساعت هم سخت بود برامون. این کار کردن بیشتر، یعنی بیگانه شدن بیشتر با نتوانستن‌ها،  حیطه جدید برای کنترل شدن به وجود میاره. مثلا دیگه باید کمتر بخوابیم. درحالی که قبلا خواب کاملی داشتیم.
بنابراین نباید انعطاف‌پذیری در انجام هر شغلی رو ارزش دونست. بلکه برعکس آچار فرانسه بودن، یعنی فرد هیچ پیوندی با کارهایی که انجام میده نداره.
به تدریج دیگه خودشو نمیشناسه. نمی‌دونه داره با زندگیش چیکار می‌کنه.
تمام عمرش تقسیم میشه به کارهایی که بیگانه هستند باهاش و گاهی استراحت و تفریح.‌
چنین فردی هیچگاه نمی‌تونه هیچ تغییری در هیچ حوزه‌ای به وجود بیاره. همیشه سوار بر موج‌هاست و در مسیری که براش از قبل چیده شده، حرکت می‌کنه.
برعکس اگر انسان همزمان در مسیر استعدادش حرکت کنه و به نتوانستن‌هاش احترام بذاره، هم زیستی پر از معنا و حس افتخار خواهد داشت هم میتونه در حوزه فعالیتش تغییر و تحول ایجاد کنه.
از نوعی استقلال شخصیت و ارزش‌گذاری  در زیست حرف می‌زنم. به قول نیچه:
“آیا نیک و بد خویش را به خود توانی داد و اراده خود را چون قانونی بر فراز خویش توانی آویخت؟ قاضی خویش توانی بود و کیفرخواه قانون خویش؟”